Osobowość borderline definiuje się także jako osobowość bądź zaburzenia z pogranicza. Ten termin został wprowadzony w połowie XX wieku przez Roberta Knighta. Jakie są cechy osobowości borderline?
Osobowość borderline (BPD – borderline personality disorder) określa się często jako osobowość typu borderline, osobowość z pogranicza lub osobowość chwiejna emocjonalnie. Termin wprowadzony przez Roberta Knighta miał odnosić się do osób, których zaburzenia psychiczne mieściły się pomiędzy psychotycznymi (schizofrenicznymi) a neurotycznymi (nerwicami).
Zaburzenie stwierdza się u pacjenta, u którego pojawia się skłonność do podejmowania ryzykownych działań, zażywania substancji psychoaktywnych w celach eksperymentów, samookaleczenia się, patologicznego kłamania i konfabulacji, prób samobójczych i problemów z odżywianiem (między innymi anoreksja i bulimia). Bardzo często osoby z borderline mają skłonność do tzw. palenia za sobą mostów. Takie zachowanie może wynikać ze strachu przed odrzuceniem.
Szacuje się, że osobowość borderline może dotyczyć około 1–2% społeczeństwa. Między naukowcami nie ma zgodności co do tego, czy zaburzenie częściej dotyka kobiet, czy mężczyzn. Zauważono za to, że cechy osobowości borderline bardzo często rozpoznaje się w młodym wieku.
Do tej pory nie udało się dokładnie zbadać i opisać przyczyn zaburzeń związanych z osobowością borderline. Najczęściej przyjmuje się, że odpowiedzialne mogą być traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, takie jak śmierć rodzica lub porzucenie przez opiekuna. Zdarza się, że niestabilność emocjonalna i lęk przed porzuceniem pojawiają się w wyniku błędów wychowawczych bądź zaburzeń osobowości jednego czy obojga opiekunów.
Na rozwinięcie się osobowości borderline wpływa niewłaściwe traktowanie w dzieciństwie, nieodpowiednia komunikacja z dzieckiem i nieokazywanie uczuć. Ponadto wskazuje się, że osobowość borderline wykształca się czasami na skutek czynników genetycznych, które wpływają na chwiejność emocjonalną, brak stabilności czy silne odczuwanie lęku. Między naukowcami nie ma jednak zgody co do tego przypuszczenia.
Zaburzenia osobowości borderline wiążą się przede wszystkim ze sposobem zachowania chorego i jego ogólnym stanem. Zachowania pacjenta opisuje się jako skrajne bądź znacznie odchylające się od tych uznanych za standardowe i akceptowalne społecznie. Osobowość z pogranicza na tle innych zaburzeń wyróżnia się skrajnością odczuwanych emocji i ich ilością, a także dużą wrażliwością emocjonalną. Epizody odczuwania mnóstwa nieprzyjemnych emocji przeplatają się z fazami względnego spokoju, obniżonego lub depresyjnego nastroju albo nadzwyczajnego pobudzenia.
Znaczącą cechą typową dla osobowości borderline jest doświadczanie przez chorego pobudzenia wegetatywnego, niezrozumiałego również przez nich samych. Specjaliści porównują ten stan do nerwicy wegetatywnej, która objawia się kołataniem serca, dusznościami, lękiem, odczuwaniem niepokoju, suchością w ustach.
Wśród objawów zaburzenia osobowości borderline wymienia się:
zdj. główne: Giorgio Grani/unsplash.com
