W dużym uproszczeniu Dharmę zdefiniować można jako kompendium zasad etycznych, którymi powinniśmy kierować się w życiu. Pozwoli nam to żyć w zgodzie ze sobą i otaczającym światem.
Abstrahując od jakiejkolwiek religii, ortodoksyjnego trzymania się jej reguł i zasad, z niemal każdego wyznania możemy wyciągnąć uniwersalne wartości. Buddyzm jest religią, która inspiruje ludzi do pracy nad sobą, refleksją i życiem w absolutnej harmonii. Kolejnym pojęciem zaczerpniętym z buddyzm jest Dharma.
Czym jest Dharma
Nie jest łatwo w prosty sposób zdefiniować Dharmę. Słowo to ma naprawdę wiele znaczeń. Pierwotnie określało zbiór praw karmicznych, praw naturalnych i uniwersalnych zasad współżycia społecznego. Ich przestrzeganie miało przynieść szczęście i oświecenie, czyli to, do czego dążą wyznawcy tej religii.
Dharmę określić można jako ścieżkę sprawiedliwości – życie zgodnie z naukami Buddy. To pierwsza część definicji. Po drugie jest to życie w zgodzie z określonym kodeksem postępowania – przestrzeganiem praw naturalnych i boskich, poszanowanie dla siebie i bliźnich.
Koło Dharmy
Symbolem, który jednoznacznie kojarzy się z buddyzmem, jest Koło Dharmy. Jest to jeden z najstarszych i najważniejszych spośród wszystkich symboli związanych z tą religią. Zgodnie z wierzeniami Koło Dharmy zostało wprawione w ruch przez Buddę Siakjamuniego. Koło symbolizuje zarówno koło życia – samsarę, czyli wędrówkę, składającą się z sześciu sfer egzystencji, jak i nawiązuje do nauczania. Koło Dharmy określane jest nawet czasem mianem Koła Nauki, które symbolizuje Szlachetną Ośmioraką Ścieżkę. Jest ona swoistym zbiorem podstawowych zaleceń buddyzmu. Motyw Koła Dharmy zdobi świątynie i liczne budynki. Znajduje się też na flagach Indii i Romów.
10 zasad Dharmy nie tylko dla wyznawców hinduizmu
Manusmryti to starożytny rękopis autorstwa Manu – w hinduizmie uważanego za praojca ludzkości i prawodawcę. Znajdziemy w nim dziesięć uniwersalnych zasad, których przestrzeganie pozwoli nam dobrze i szczęśliwie żyć. Zasady te są na tyle uniwersalne i ponadczasowe, że nie musimy utożsamiać się z żadnym wyznaniem, aby ich wprowadzenie pozytywnie wpłynęło na nasze życie.
- Dhriti – cierpliwość – z powodzeniem można stwierdzić, że cierpliwość jest cnotą, która ułatwia życie. Nie powoduje nerwowości, niepokoju, wprowadza ład i spokój. Wiele nurtów filozoficznych i religii uznaje cierpliwość za istotny czynnik w zachowaniu życiowej równowagi i zdrowia psychicznego.
- Kshama – przebaczenie – mowa tu o przebaczeniu w wielu wymiarach. Fundamentem dobrego życia jest przebaczenie sobie i bliskim. Chcąc osiągnąć sukces, należy zdać sobie sprawę ze swoich słabości i pogodzić się z ich istnieniem. Oczywiście należy pracować nad sobą w celu ich przezwyciężania. Jednak katowanie się myślami i karcenie się nie wnosi nic dobrego. Przebaczać powinniśmy też bliskim: rodzicom, współmałżonkowi, dzieciom, współpracownikom… Kumulacja negatywnej energii nie służy zachowaniu zdrowia.
- Dama – samokontrola – według zasad Dharmy, należy się nauczyć panowania na sobą i emocjami. Chcąc pracować nad samokontrolą, trzeba zachować higieniczne życie. Ograniczać stres, dawkować sobie wyzwania, świadomie wyznaczać sobie cele, ale również znaleźć czas na relaks i odpoczynek.
- Astera – uczciwość – nie należy do łatwych cech, nie zawsze uczciwe życie jest wynagradzane w społeczeństwie. Warto jednak być uczciwym z samym sobą – kłamstwa, intrygi i oszustwa obciążają umysł i wywołują stres.
- Shauch – świętość – świętość możemy zdefiniować jako duchową nieskazitelność. Brzmi jak stan nie do osiągnięcia? Spokojnie. Nie chodzi tu o obsesyjną religijność albo źle rozumiane cnotliwe życie. W świętości według Dharmy chodzi o: empatię, troskę o innych, szczerość, przekazywanie dobrej energii ludziom, bezinteresowność czy dawanie dobrego przykładu.
- Indraiya-nigrah – kontrola nad zmysłami – w tym punkcie chodzi o kontrolę zewnętrznych bodźców, które do nas docierają. Bodźce te mogą wpływać na nas negatywnie – powodować zmianę zdania, niepewność swoich osądów i poglądów. Powinniśmy być odporni na zastraszanie i manipulację. Stać pewnie za swoim zdaniem.
- Dhi – rozsądek – zdrowy rozsądek to klucz to dobrego życia. Nie może przyćmiewać go religijna obsesja, twardogłowe idee, upór.
- Vidya – wiedza – zdobywanie wiedzy, uczenie się, rozwój. Te hasła głoszone są nie tylko przez filozofów i duchownych, ale również coachów i mówców motywacyjnych. Skoro tak wiele osób o tym mówi, musi być coś na rzeczy. Wiedza to dar, który powinniśmy zgłębiać.
- Satya – prawdomówność – po pierwsze prawdomówność ma dotyczyć tego czym dosłownie jest: mówieniem prawdy bez względu na konsekwencje. Po drugie, w Dharmie, prawdomówność ma wymiar również religijny. Nie możemy opierać się na cudzej wierze i przekonaniach. Powinniśmy sami prawdziwie uwierzyć, a następnie głośno o tym mówić.
- Krodha – brak gniewu – gniew to zdecydowanie najbardziej negatywny stan emocjonalny, jakiego doświadczać może osoba, której pragnieniem jest życie w zgodzie z zasadami Dharmy. Gniew niszczy zdrowie i relacje. Powinniśmy zapanować nad emocjami i całkowicie się go wyzbyć.
Zdjęcie główne: Jamie Street/unsplash.com
