Mózg reguluje prawie wszystkie procesy w ludzkim ciele, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio go odżywiać. Jednak w naszych codziennych dietach często są produkty, które szkodzą jego pracy.
Podczas gdy niektóre pokarmy, takie jak awokado, jagody czy gorzka czekolada, stymulują mózg, inne mają na niego szkodliwy wpływ – mogą spowalniać procesy w mózgu, pogarszać pamięć, koncentrację, a także naszą inteligencję. Aby chronić komórki nerwowe i zachować sprawny umysł nawet na starość, powinniśmy ograniczyć spożycie tych produktów tak szybko, jak to możliwe. Oczywiście w dłuższej perspektywie najlepiej całkowicie wyrzucić je z naszej diety.
Smażenie praktycznie „zabija” wszystkie wartości odżywcze jedzenia. Takie dania są nie tylko tuczące, ale jak się okazuje, mogą również negatywnie wpłynąć na zdrowie naszego mózgu.
Smażone potrawy zmniejszają funkcje poznawcze, a także zwiększają ryzyko zachorowania na Alzheimera. Co więcej, amerykańscy naukowcy (m.in. z Uniwersytetu Indiany oraz Uniwersytetu Drexela) doszli do wniosku, że dieta bogata w smażone potrawy źle wpływa na pamięć i zdolności uczenia się.
Im bardziej naturalny produkt i im mniej przetworzony, tym bardziej jest dla nas pożyteczny. Większość takich pokarmów ma niski indeks glikemiczny (IG), a zatem jest dłużej wchłaniana przez organizm. Niestety nie można tego powiedzieć o białym ryżu, podobnie jak jasnym pieczywie, płatkach kukurydzianych, a także przetworzonych zbożach.
Ostatnie badania wykazały, że nadmierne spożycie pokarmów o wysokim indeksie glikemicznym może wywierać negatywny wpływ na zdrowie psychiczne człowieka.
Oprócz indeksu glikemicznego eksperci zwracają także uwagę na kwestię ładunku glikemicznego (GL) produktu. Istnieją badania, które dowodzą, że nadmierne spożywanie pokarmów o wysokim indeksie i ładunku glikemicznym upośledza funkcjonowanie mózgu, negatywnie wpływając na pamięć i inteligencję.
Niektóre składniki zawarte w napojach gazowanych, takie jak aspartam (oznaczany kodem E951), mogą mieć negatywny wpływ na nasz mózg. Według badań, aspartam może wywoływać bóle głowy i bezsenność, a przy codziennym nadmiernym stosowaniu (ponad 40-50 mg na kilogram masy ciała) prowadzi do pogorszenia funkcji poznawczych i upośledzenia pamięci.
Należy zauważyć, że badania dotyczące wpływu aspartamu na ludzkie ciało są niejednoznaczne i sprzeczne, więc nie ma zakazów jego stosowania. Istnieją natomiast zalecenia, które określają dzienną dopuszczalną normę jego spożycia. Oprócz napojów używany jest także w słodyczach, serach czy wędlinach.
Powszechnie wiadomo, że nadmiar tłuszczu w diecie jest niezdrowy. Ostatnie prace naukowe wykazały, że nadmierne spożywanie tłuszczów nasyconych, w które bogate jest tłuste mięso, szczególnie w połączeniu z prostymi węglowodanami, może prowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych i zwiększyć ryzyko zachorowania na Alzheimera.
Musimy jednak pamiętać, że tłuszcz jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, dlatego nie możemy całkowicie wyeliminować go z codziennego menu. Zamiast tłustego mięsa, wybierajmy produkty bogate w zdrowe tłuszcze nienasycone: ryby morskie, orzechy, czy oleje roślinne.
Chociaż jest źródłem białka, kwasów omega-3 i innych składników odżywczych, to jego ilość w diecie musi być kontrolowana. Specjaliści zalecają spożycie maksimum dwóch 100-gramowych porcji tygodniowo. Dlaczego? Powodem jest ryzyko zatrucia rtęcią. Tuńczyk zawiera 2–3 razy więcej tego metalu niż inne gatunki ryb. W małych ilościach rtęć nie jest niebezpieczna dla organizmu, ale jeśli jej dawka przekracza normę, negatywnie wpływa na funkcjonowanie mózgu i OUN.
Kolejne produkty, które nie tylko tuczą, ale też mogą źle wpływać na nasz mózg. Jak to możliwe, że takie pyszności są szkodliwe? Jak się okazuje, dużym minusem wyrobów cukierniczych jest ich skład, który często zawiera bardzo szkodliwe tłuszcze trans, olej sojowy, olej palmowy, syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy i oczywiście ogromne ilości cukru. Wszystkie te składniki zmniejszają aktywność umysłową i upośledzają pamięć.
W jednej łyżce sosu sojowego znajduje się prawie 40% zalecanej dziennej dawki soli. A jaka w tym szkoda dla mózgu? Nadmierne spożycie soli prowadzi do nadciśnienia, a to z kolei może powodować zaburzenia krążenia w naczyniach mózgowych. W rezultacie może wystąpić osłabienie koncentracji, upośledzenie pamięci oraz utrata zdolności do samoorganizacji i samokontroli.
O tym, że napoje alkoholowe niszczą połączenia neuronowe, zabijając w ten sposób komórki mózgowe, wie praktycznie każdy. Nowe badania wykazały, że nawet umiarkowane spożycie alkoholu (około 6–9 napojów tygodniowo) może uszkodzić mózg, w tym doprowadzić do zaniku hipokampa, czyli obszaru, który jest odpowiedzialny za przechowywanie informacji w pamięci krótkotrwałej, filtrowanie ich i dalsze przetwarzanie.
Brytyjscy lekarze postanowili więc zrewidować normy spożywania alkoholu – obecnie jest to 14 jednostek tygodniowo (tak zwany „alcohol unit” to 10 ml lub 8 g czystego alkoholu) dla obu płci. Ponadto zaleca się co najmniej dwa dni w tygodniu bez alkoholu.
Na przestrzeni lat naukowcy udowodnili, że dieta ma wpływ na nasze zdolności intelektualne i pamięć. Mózg potrzebuje wsparcia, czyli składników, które może uzyskać z pożywienia: białek, tłuszczów, węglowodanów, w tym glukozy, a także witamin i przydatnych minerałów.
Oprócz tego, że we wszystkim powinniśmy zachować umiar, warto włączyć do codziennego menu te produkty, które usprawnią pracę naszego mózgu i korzystnie wpłyną na procesy poznawcze, pamięć, koncentrację, a także samopoczucie. Na tej liście znajdują się np. awokado, ryby morskie, oleje roślinne, nasiona, orzechy, jajka, kurkuma, szałwia, cynamon, szafran, drób, zielona herbata, wątróbka, pomidory, kapusta, buraki i jagody.
Zdj. główne: Pille R. Priske/unsplash.com
